"MATCZYNE SERCE" - rozdział 2

ROZDZIAŁ 2

Iwona dotrzymała umowy chyba tylko dlatego, żeby nie zaogniać już konfliktu z matką. Tu przy niej miała wygodne życie i ani myślała pójść do pracy w przypadku, gdyby rzeczywiście matka spełniła swoje groźby i kazała jej się wynieść z domu. Z drugiej strony nie wierzyła, że rodzicielka byłaby do tego zdolna. Tak, czy owak zaliczyła pierwszy semestr i chociaż wyniki nie były powalające, bo z góry do dołu miała same dostateczne, to jednak pozwoliło gronu pedagogicznemu dopuścić ją do matury.

Ewa oglądając jej świadectwo maturalne załamywała ręce.

 - Gdzie ty pójdziesz na studia z takimi ocenami? Gdzie cię przyjmą? Myślałaś już jaki kierunek chcesz studiować?

 - Może ekonomię? – odpowiedziała beztrosko. Ewa spojrzała na nią jak na raroga.

 - Oszalałaś? Nigdy w życiu nie przyjmą cię na taki wydział z takimi stopniami nawet jeśli zdasz egzamin wstępny. Tam zawsze jest duża konkurencja i oceny z matury z całą pewnością będą brane pod uwagę.

 - Oj nie przesadzaj mamo. Jeśli nie na dzienne, to pójdę na prywatne zaoczne – bagatelizowała sprawę Iwona.

 - Zgłupiałaś? Nawet nie masz pojęcia ile to kosztuje! Nie pomyślałaś skąd weźmiesz na to pieniądze? Nie tak to miało wyglądać. Miałaś iść na studia i skończyć je. Podjąć dobrą pracę i wreszcie trochę mnie odciążyć. Dziecko, ja już nie daję rady, zrozum.

 - Jesteś silna i na pewno dasz radę, a ja spróbuję poszukać jakiejś pracy, żeby zapłacić za naukę – zakończyła temat Iwona.

Ewa była pełna wątpliwości, ale najważniejsze było to, że jej córka chce w ogóle skończyć jakieś studia. Poczytała trochę ogłoszeń i znalazła firmę poszukującą kobiet do sprzątania biur. Pokazała ogłoszenie Iwonie, ale ona tylko prychnęła z niechęcią.

 - Ja miałabym sprzątać biura? To niedorzeczne.

 - Każda praca jest dobra, kiedy dostajesz za nią wynagrodzenie. W ten sposób mogłabyś zarobić na te studia.

 - Nie ma mowy. Co miałabym powiedzieć moim koleżankom, że zostałam specjalistą od szorowania powierzchni płaskich? Taki wstyd…

 - Dla ciebie wstyd, a dla mnie dodatkowy dochód. W czym jesteś lepsza ode mnie?

 - Tobie to ujdzie, bo jesteś już starsza. Dla mnie to za duży obciach.

Ta wymiana zdań kompletnie nic nie wniosła i Ewa postanowiła pójść na rozmowę sama. Korzystne było to, że mogła sprzątać nawet wieczorami, bo nie ustalono konkretnych godzin pracy. Odpowiadało jej to. Umówiła się, że będzie przychodzić o osiemnastej. Podpisała umowę i jednocześnie zgodę na wynagrodzenie. I tak będzie musiała zacisnąć pasa. Opłata za jeden semestr wynosiła około tysiąca pięciuset złotych. Jak dla niej, suma była astronomiczna, ale czego nie robi się dla własnego dziecka.

Teraz było jeszcze trudniej. Prosto z biura biegła do pani Nocoń, a od niej do sprzątania. Wracała skonana i zupełnie wyzuta z sił. Za to jej córka nie przejmowała się zupełnie niczym. W końcu do rozpoczęcia semestru pozostał jeszcze miesiąc.

 - Szukałaś jakiejś pracy, czy nadal czekasz, aż przyjdzie ktoś tu do domu i poda ci ją na tacy? – pytała Ewa ironicznie.

 - Przecież szukam. Ciągle szukam, ale nic nie ma dla mnie. Chciałam gdzieś do biura, ale przecież skończyłam ogólniak, a to tak jakbym nie miała żadnego zawodu.

 - Bo to prawda. Dopiero studia ci go gwarantują.

 - No sama widzisz. Ciężko jest.

 - Jest, ale jak się człowiek postara to zawsze coś znajdzie. Ja znalazłam.

 - Pewnie, – prychnęła pogardliwie – sprzątanie…

Wreszcie któregoś dnia Iwona oznajmiła, że znalazła pracę.

 - Będę pracować jako roznosiciel ulotek oferujących kredyt.

Ewa leżąc już w łóżku ocierała łzy, bo chociaż to zajęcie nie dawało żadnych perspektyw, to przynajmniej pozwalało na poprawienie ich budżetu.

Radość jednak nie trwała długo. Po dwóch tygodniach Iwona oznajmiła, że rzuciła tę robotę.

 - To nie dla mnie. Musiałam stać tam przez dziesięć godzin ubrana jak idiotka z tablicą przewieszoną przez głowę i wciskać ludziom te ulotki. No i oczywiście bez przerwy się uśmiechać. A co ja pajac jakiś jestem? Od tego stania bolą mnie nogi i na pewno szybko nabawiłabym się żylaków, a od wiecznego uśmiechania się boli mnie szczęka. Jak w ogóle można tak pracować? – zakończyła oburzona zatrzaskując drzwi od swojego pokoju.

Ewie opadły ręce. Wciąż jednak liczyła, że córka się opamięta. Podsuwała jej stosy gazet z ogłoszeniami, lub prosiła ją, żeby popytała w okolicznych zakładach pracy, ale wszystko na nic.

Zajęcia na studiach zaczynały się od pierwszego października. Ewa z ciężkim sercem zapłaciła pieniądze za pierwszy semestr, bo Iwona zapewniała ją, że teraz bierze się w garść i z kopyta zabiera się do nauki. Musiała uwierzyć jej na słowo. Nie była w stanie tego sprawdzić ani dopilnować córki. Przecież przez cały dzień była poza domem. Najgorsze było to, że gdy już do niego wracała zastawała okropny bałagan. W kuchni zlew ledwie mieścił górę naczyń. Nawet nie miała czystej szklanki, żeby móc zrobić sobie herbaty. Zakasywała rękawy i brała się za mycie. Potem zaglądała do pokoju córki. Najczęściej zastawała ją obłożoną książkami siedzącą przy komputerze i notującą coś. To upewniało ją tylko, że Iwona poważnie podeszła do nauki i nie są ważne te stosy naczyń i brud w mieszkaniu, bo ona jednak się uczy.

Zbliżały się święta. Dla Ewy był to chyba najgorszy okres w roku i najbardziej pracowity. Niewiele miała czasu na zrobienie świątecznego zaopatrzenia, ale tu akurat zawsze ratowała ją Wanda. Przez tyle lat opieki nad panią Teklą Ewa zdążyła się zaprzyjaźnić z nimi obiema. Mieszkająca w Legionowie Wanda zawsze na święta robiła jej jakieś praktyczne niespodzianki z wdzięczności za tak solidną opiekę nad matką. Tym razem też nie było inaczej. Kiedy Ewa weszła do mieszkania i przywitała się z nimi obiema Wanda zaczęła wyciągać z torby słoiki z marynowanymi grzybkami, wianki suszonych grzybów, powidła, konfitury i co Ewę zdziwiło niepomiernie, oprawione i poporcjowane ryby.

 - To wszystko dla ciebie Ewuniu. Dzisiaj weźmiesz od mamy wózek, bo nie dasz rady przenieść tego wszystkiego w rękach. Wózkiem znacznie łatwiej. Przywiozłam ci trochę ryb, bo mój mąż był gdzieś z kolegami na stawach i nałowili tego mnóstwo. My na pewno nie damy rady wszystkiego zjeść. Są karpie, kilka pstrągów i nawet sandacz. Tu jeszcze trochę orzechów i jabłek.

Ewa uściskała ją. Była jej bardzo wdzięczna. To duża oszczędność, a pieniędzy jak zwykle nie było za wiele. Wanda zostawała w Warszawie, bo wigilię i święta robiła u mamy. Na pożegnanie wcisnęła Ewie jeszcze zapłatę za grudzień i złożywszy jej świąteczne życzenia, pożegnała.

Ewa z trudem dotargała to wszystko do domu. Ponieważ nie robiła nic u pani Nocoń miała trochę czasu dla siebie przed pójściem do sprzątania. Zdyszana przekręciła klucz w zamku i wprowadziła do przedpokoju wózek. Rano zostawiła kartkę na stole dla Iwony prosząc ją o nastawienie pralki i posprzątanie w swoim pokoju. Zajrzała do łazienki, ale pranie leżało nadal na koszu tak jak zostawiła je rano. Przeszła do pokoju córki. Siedziała ze słuchawkami na uszach wlepiając wzrok w jakąś książkę.

 - Iwona? Iwona! – krzyknęła. Dziewczyna ściągnęła z uszu słuchawki wlepiając w nią wzrok.

 - Co tak krzyczysz?

 - Miałaś nastawić pralkę, miałaś posprzątać ten chlew. Co robiłaś cały dzień?

 - Miałam dużo nauki. Mam sprawdzian z ekonomii przed samą wigilią. Chcesz, żebym go zawaliła przez jakieś sprzątanie?

 - Oczywiście, że nie chcę, ale mogłabyś choć trochę mnie odciążyć. Za chwilę święta, kiedy ja mam to wszystko ogarnąć? Za moment wychodzę do pracy, a ty ubierz się. Pójdziesz na cmentarz i uprzątniesz grób taty i dziadka, i żebym nie musiała dwa razy tego powtarzać. Nie chcę pójść tam w wigilię i zastać zasuszone kwiaty i wypalone znicze. Masz zgarnąć cały śnieg z płyty. No już, zbieraj się.

 - No dobra, już dobra. Idę.

Ewa wróciła do przedpokoju po wózek. Wypakowała z niego wszystko do lodówki i nie oglądając się za siebie wyszła z domu. Biura do jutra musiały być wysprzątane na błysk.

W wigilię rano przyszła mama Ewy. Mimo swoich sześćdziesięciu lat trzymała się całkiem krzepko. Przywitawszy się z córką i wnuczką ruszyła do kuchni.

 - Wy idźcie na cmentarz, a ja zaraz tu wszystko ogarnę.

 - Dziękuję mamuś. Bez ciebie zginęłabym. W lodówce jest farsz do pierogów i ryby już wyjęłam, żeby się odmroziły.

 - Dobrze dziecko, poradzę sobie.

Cmentarz a właściwie grób Kazia był tym miejscem, gdzie Ewa rozklejała się zupełnie i nie potrafiła powstrzymać płaczu. Tu kumulowane w sobie emocje wypływały wraz z jej łzami. Tu skarżyła się zawsze w duchu na swoje ciężkie życie i na Iwonę, która okazała się być nie taką córką, jakiej zawsze pragnęła. To tu mówiła mu zawsze, że odszedł za wcześnie zostawiając ją ze wszystkimi problemami. – Chyba nie jestem dobrą matką Kaziu. Nie potrafiłam wychować naszej córki na dobrego człowieka. Nie nauczyłam jej współczucia i empatii. Zawsze powtarzałam, że nie chcę, by wyrosła na egoistkę, a ona taka właśnie jest. Za dużo jej pobłażałam, za mało wymagałam, a teraz już za późno, żeby cokolwiek zmienić, bo ona jest dorosła. Co ja mogę jeszcze zrobić, żeby ona była inna? Fizycznie tak bardzo jest do ciebie podobna. Te gęste, kruczo czarne włosy i te szafirowe oczy ma po tobie, ale charakter nie wiadomo po kim. Przecież ty byłeś zupełnie inny.

 - Idziemy na grób dziadka? – usłyszała głos Iwony i wróciła do rzeczywistości. Otarła z policzków łzy.

 - Idź, ja za chwilę dołączę – wstała z ławeczki i pochyliła się jeszcze nad grobem poprawiając świąteczny stroik. – Jeśli mnie słyszysz Kazio, to proszę cię, natchnij mnie jakąś dobrą myślą. Poradź, co mam począć z Iwoną. Spraw, żeby wreszcie zaczęła mnie szanować a nie traktować wciąż jak źródło pieniędzy. Czuwaj nade mną kochany. – Pożegnała się i wolnym krokiem ruszyła do miejsca, w którym spoczywał jej ojciec.

Wróciły zmarznięte. Iwona natychmiast zaszyła się w swoim pokoju, a Ewa ruszyła do kuchni, żeby pomóc mamie w przygotowaniach do kolacji. Od kiedy obie owdowiały wigilia zawsze była dla nich przygnębiająca. Były łzy, wspomnienia, oglądanie starych zdjęć. Iwona siedziała przy stole zupełnie nieporuszona łzami matki i babci jakby nie rozumiała skąd tyle wzruszenia i za czym tak rozpaczają. Dziadka pamiętała jak przez mgłę, ojca prawie wcale. Miała niejasne wspomnienia o kimś wysokim, kto trzymał ją na rękach, ale nic więcej.

Na zdjęciach zauważała podobieństwo do ojca. Tak jak on była dość wysoka i urodziwa, ale prócz tego żadnych emocji, żadnych przemyśleń. Kompletnie nic. Żeby zmienić temat zaproponowała rozdanie prezentów. Było to dość bezczelne z jej strony, bo sama nic nigdy nie miała ani dla matki, ani dla babki wymawiając się permanentnie brakiem środków.

 - To co dostanę w tym roku?

Ewa sięgnęła pod choinkę wyjmując kolorową torbę.

 - To dla ciebie mamusiu. Niech się dobrze nosi. A to dla ciebie – podała torbę Iwonie.

Mama Ewy wyciągnęła z torby rudy golf i przyłożyła do ciała.

 - Dziękuję kochanie. Jest naprawdę śliczny i taki miękki. Ja nie kupowałam wam prezentów, ale dla Iwonki mam tysiąc pięćset złotych na opłacenie następnego semestru, a dla ciebie Ewuniu tyle samo, żebyś wreszcie choć trochę pomyślała o sobie. Kup coś ładnego. Masz taki dobry gust.

Wzruszona Ewa uściskała matkę.

 - Dziękuję mamusiu. Tak właśnie zrobię.

 - Dziękuję babciu – Iwona podeszła do niej i cmoknęła ją w policzek. – Niestety ja dla was nic nie mam, bo jak zwykle cierpię na chroniczny brak gotówki.

 - A nie szukałaś pracy? – nieco naiwnie spytała babcia. Doskonale znała sytuację, bo Ewa niczego przed nią nie taiła.

 - Szukałam, ale trudno dzisiaj o nią dla kogoś, kto nie ma zawodu, a ja nie mam – sięgnęła do torby, którą wręczyła jej matka i wyciągnęła z niej parę jeansów. – Spodnie? – powiedziała mocno zawiedziona. – Myślałam, że to będzie coś innego?

 - Przykro mi kochanie, ale tylko na to było mnie stać – odparowała Ewa. – Zjemy po kawałku ciasta? – zmieniła temat. Jej córka wstała od stołu zabierając kopertę z pieniędzmi i torbę z prezentem.

 - Ja dziękuję. Jestem najedzona. Pójdę do siebie – powiedziawszy to naburmuszona ruszyła do swojego pokoju. Zostały same. Ewa westchnęła ciężko. Matka przytuliła ją do siebie.

 - Nie masz z nią łatwego życia dziecko, oj nie masz. Powinnaś coś z tym zrobić. Ona ma dziewiętnaście lat. Jest dorosła. Siedzi w domu i zbija po całych dniach bąki. Jak długo będzie jeszcze siedzieć ci na głowie?

 - Ona jeszcze się uczy mamo… - odpowiedziała cicho Ewa.

 - Ona jeździ na uczelnię w soboty i niedziele, a przez resztę tygodnia robi nie wiadomo co. Przecież nie uczy się po całych dniach. W to to ja już nie uwierzę. Za bardzo się z nią cackasz.

 - Wiem mamo, wiem… Czasami marzy mi się, żeby gdzieś wyjechać, oderwać się od tego kieratu i tak porządnie odpocząć nie myśląc o rachunkach i o tym, że może nie starczyć mi do pierwszego. Jestem już taka zmęczona moim życiem. Okropnie zmęczona. Jak długo mogę tak ciągnąć? Myślałam, że Iwona da mi wsparcie, pomoże, odciąży finansowo, żebym nie musiała tak tyrać każdego dnia. Czasami dochodzę do wniosku, że ona jest moją największą życiową porażką i rozczarowaniem. Tak bardzo żałuję, że nie odziedziczyła charakteru po Kazimierzu…

Nastał nowy rok. Sylwestra spędziła samotnie. Najpierw poszła na cmentarz, a potem zaszyła się w mieszkaniu. Iwona balowała gdzieś z kolegami. Nawet to było Ewie na rękę. Wreszcie miała trochę czasu dla siebie. Wieczorem wzięła długą odprężającą kąpiel. Krytycznie przyglądała się sobie po wyjściu z wanny. Miała prawie czterdzieści lat, ale jej ciało wyglądało na znacznie starsze. Była szczupła. Od lat nie jadała regularnych posiłków. Jej twarz znaczyły już głębokie zmarszczki. Z ciągłego niedospania wciąż miała sińce pod oczami i opuchnięte powieki. Ręce zniszczone ciężką pracą też nie wyglądały imponująco, a spod cienkiej skóry przebijała siateczka żył. – Kiedy ja tak się zniszczyłam? – przemknęło jej przez głowę. – Nawet nie zauważyłam wcześniej, że jestem już starą kobietą i to wbrew metryce. Kobiety w moim wieku są jeszcze takie piękne, zadbane, pełne energii i radości. To wszystko gdzieś we mnie umarło – rozpłakała się. Postanowiła, że część pieniędzy, które dostała od mamy przeznaczy na kosmetyczkę. Nie była w salonie całe lata świetlne. To na pewno poprawi jej samopoczucie. Może zmieni fryzurę na jakąś modniejszą i ufarbuje włosy?

Na początku stycznia zadzwoniła do salonu i umówiła się na sobotę. Tylko w ten dzień mogła sobie pozwolić na takie „szaleństwo”. Faktycznie zaszalała. Spędziła tam niemal pół dnia, ale kiedy spojrzała w lustro nie zobaczyła już tej podstarzałej, zmęczonej kobiety, ale pełną energii ryczącą czterdziestkę. Modnie ostrzyżone włosy nasycone kolorem aż lśniły. Przejechała po nich dłonią i uśmiechnęła się. Nie sądziła, że będzie aż tak dobrze.

Wróciwszy do domu przebrała się w domowe ciuchy i zabrała za sprzątanie. Iwony nie było. Przypomniała sobie, że córka wspominała coś o zaliczeniach, bo zbliżał się koniec pierwszego semestru. Wyciągnęła z szafy odkurzacz i zaczęła porządki od pokoju Iwony. Tu zawsze był istny chlew. Zachodziła w głowę, jak ona może się dobrze czuć w otoczeniu tych wszystkich śmieci. Klęknęła na dywanie i spod tapczanu zaczęła wyciągać torebki po chipsach, jakieś opakowania po chińszczyźnie, pizzy i papierki po słodyczach. – Mój Boże, czym ona się odżywia? A to co? – sięgnęła głębiej i wyciągnęła niewielki notes. Okazało się, że trzyma w ręku indeks Iwony. – Indeks? Przecież mówiła, że ma zaliczenia, dlaczego go nie wzięła? Pewnie nie mogła go znaleźć bałaganiara jedna. – Z ciekawością zaczęła przeglądać kartkę po kartce, ale natknęła się tylko na jeden wpis „minus dostateczny”. – Jeden wpis? Przecież mówiła, że ma już co najmniej pięć zaliczeń. Gdzie reszta? Sklerozy nie mam. Pamiętam jak ja chodziłam na zaoczne. Wykładowcy zazwyczaj od razu wpisywali zaliczenie do indeksu, chociaż zdarzały się wyjątki. Koniecznie muszę z nią o tym pogadać.

Niemal do wieczora ogarniała mieszkanie. Kiedy uznała, że jest już tak jak trzeba, zrobiła sobie mocnej kawy z expresu i pół leżąc popijała ją czekając na córkę. Wreszcie około dwudziestej drugiej usłyszała zgrzyt klucza w zamku i po chwili w przedpokoju pojawiła się jej latorośl.

 - Gdzieś ty była do tej godziny?

 - No jak to gdzie? Na uczelni. Mówiłam ci, że mam zaliczenia.

 - Mówiłaś. Chciałabym zobaczyć indeks.

 - A po co, tam nic jeszcze nie ma?

 - A wiesz przynajmniej, gdzie jest?

 - Oczywiście.

Ewa pomachała jej indeksem przed nosem.

 - Obawiam się, że nie miałaś nawet o tym pojęcia. Znalazłam go pod tapczanem. To chyba nie jest miejsce na takie rzeczy? Poza tym myślę, że coś kręcisz. Zaliczenia wykładowcy wpisują do indeksu od ręki obojętnie czy zaliczyłaś przedmiot, czy nie. Niezaliczenie też jest wpisywane. Gdzie jest więc reszta ocen?

 - Czepiasz się pierdół. Jutro będziesz je miała, a teraz daj mi spokój. Jestem zmęczona – Iwona wyrwała jej indeks z dłoni i pomaszerowała do swojego pokoju z wściekłością trzaskając drzwiami.

Nie doczekała się córki w niedzielę. Po prostu usnęła. Nie miała pojęcia, o której Iwona wróciła, ale na pewno dobrze po dwudziestej czwartej. W poniedziałek rano przed wyjściem do pracy zajrzała do jej plecaka. W indeksie nadal tkwił tylko jeden wpis. Poczuła się oszukana i mocno zaniepokojona. – Tak nie będziesz ze mną pogrywać moja panno – pomyślała. Postanowiła, że zwolni się trochę wcześniej z pracy i pojedzie na uczelnię. Koniecznie musi się dowiedzieć, o co w tym wszystkim chodzi.